Παρασκευή 28 Νοεμβρίου 2014

Αζτέκοι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το λήμμα (ή η ενότητα) δεν παραθέτει πηγές ή δεν περιέχει επαρκείς παραπομπές. Βοηθήστε το προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 16/06/2012.
Τμήμα μιας σειράς λημμάτων
Αζτέκοι
Πέτρα του Ήλιου
Πολιτισμός των Αζτέκων
π • σ • ε
Με τον αδόκιμο πλέον όρο Αζτέκοι εννοείται ο κυρίαρχος πολιτισμός της πρόσφατης μετακλασικής περιόδου στην πυκνοκατοικημένη λεκάνη του Μεξικού, ο οποίος έφθασε στο σημείο να ελέγξει τις μεγάλες μεσοαμερικανικές περιοχές, βόρεια του κόλπου του Τεουαντεπέκ (Tehuantepec). Η προέλευση των Αζτέκων συνδέεται με τις μετακινήσεις πληθυσμών των προσφύγων Τολτέκων και της μετανάστευσης των Τσιτσιμέκων που εγκαταστάθηκαν στη λεκάνη του Μεξικού γύρω στο 1000, εγκαθιδρύοντας μικρά κράτη. Οι δυναστείες αυτών των κρατών διεκδικούσαν την καταγωγή τους από τους Τολτέκους και υιοθέτησαν τις ιδεολογίες τους, όπως επίσης την θεϊκής καταγωγής βασιλεία.
Οι Αζτέκοι, επίσης γνωστοί ως Τενότσα (Tenochca) ή Μέσικα (Mexica), ήταν η τελευταία φυλή Τσιτσιμέκων από το Αζτλάν, η οποία μετακινήθηκε πιθανώς εξαιτίας ξηρασίας ή υπερπληθυσμού. Μετά από αρκετές μετακινήσεις εγκαταστάθηκαν σε μερικές ακατοίκητες ελώδεις νήσους κοντά στη δυτική ακτή της λίμνης Τεξκόκο (Texcoco) όπου, σύμφωνα με τον θρύλο, είδαν έναν οιωνό, ένδειξη της περιοχής στην οποία έπρεπε να χτιστεί η πρωτεύουσά τους: έναν αετό με ένα φίδι στο ράμφος του να κάθεται σε έναν κάκτο. Οι δίδυμες πόλεις Τενοτστιτλάν (Tenochtitlán) και Τλατελόλκο (Tlatelolco) ιδρύθηκαν το 1325 ή το 1345.
Οι Αζτέκοι μιλούσαν τη γλώσσα που ονομάστηκε αργότερα κλασική, μια παλιότερη μορφή της σημερινής ιθαγενούς γλώσσας του Μεξικού νάουατλ.

Εξάπλωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Προσεγγιστικός χάρτης της αυτοκρατορίας των Αζτέκων
Το 1367 οι Αζτέκοι άρχισαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ως μισθοφόροι στον κυβερνήτη της πόλης κράτους των Τεπανέκων Αζκαποτζάλκο (Azcapotzalco). Ο Αζκαποτζάλκο διεκδικούσε από τους κυβερνήτες της Τεξκόκο την επικυριαρχία των νέων κρατών των Τσιτσιμέκων. Με μια σειρά συμμαχιών και εξεγέρσεων οι πόλεις των Αζτέκων έγιναν μεγαλύτερες και πλουσιότερες, με τους ίδιους τους Αζτέκους να αυξάνουν όλο και περισσότερο τη δύναμή τους. Το 1434 οι κυβερνήτες της πόλης των Αζτέκων Τενοτστιτλάν συνέπηξαν την αποκαλούμενη Τριπλή Συμμαχία με τους κυβερνήτες της Τεξκόκο και της Τλακόπαν. Όλα τα άλλα μικρά κράτη στη λεκάνη έγιναν φόρου υποτελή στη συμμαχία. Περί το 1500 υπολογίζεται ότι η Τριπλή Συμμαχία ήλεγχε μια περιοχή 200.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων και πιθανώς έναν πληθυσμό 10 εκατομμυρίων ανθρώπων. Η πλήρης κυριαρχία των Αζτέκων επί της Συμμαχίας επετεύχθη περίπου το 1502.

Αστικοποίηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο αστικός πολιτισμός που ενσωμάτωσαν τον 15ο και 16ο αιώνα θεωρείται ουσιαστικά συνέχεια τους πολιτισμού τηςΤεοτιουακάν. Οι Αζτέκοι με τη σειρά τους επένδυσαν πολύ χρόνο και προσπάθεια στην κατασκευή των πόλεών τους και των περιμετρικών γεωργικών συστημάτων. Στο κέντρο της Τενοτστιτλάν υπήρχε ένας ιερός περίβολος, στον οποίο κυριαρχούσε μια υψηλή πυραμίδα (60 μ.), όπου βρίσκονταν οι ναοί του Τλάλοκ (Tláloc), του θεού της βροχής, και του Ουιτζιλοπότστλι (Huitzilopochtli), του θεού του πολέμου. Ο περίβολος περιελάμβανε επίσης τις ενδιαιτήσεις των ιερέων, μια μεγάλη αυλή για το παραδοσιακό παιχνίδι των Αζτέκων με τη σφαίρα, και ένα τζομπάντλι, στο οποίο επιδεικνύονταν τα κρανία των ανθρωποθυσιών. Γύρω από τον περίβολο βρίσκονταν τα ανάκτορα των κυβερνητών της Τενοτστιτλάν και δύο μεγάλες αγορές και πέρα από αυτά απλώνονταν περιμετρικά οι κατοικίες των πολιτών.

Γεωργία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η γεωργία ήταν εντατική και απόλυτα εξαρτώμενη από τα συστήματα ελέγχου ύδατος της λεκάνης του Μεξικού, που διαμορφώθηκαν από την Τεοτιουακάν Ι και ΙΙ (Teotihuacan). Τα συστήματα ελέγχου ύδατος (βλ. υδραυλικός δεσποτισμός) ήταν ζωτικής σημασίας και για την άρδευση και για την αποστράγγιση των λιμνών, αλλά πολύ περισσότερο για τον έλεγχο της παραγωγής. Οι Αζτέκοι χρησιμοποιούσαν επίσης την τεχνική των επιπλεόντων κήπων, με την εκβάθυνση των λιμνών και τη συσσώρευση της ιλύος του πυθμένα σε επιλεγμένα σημεία,τα οποία διαμορφώνονταν κατάλληλα είτε για διακοσμητικούς είτε για καλλιεργητικούς σκοπούς.

Κοινωνία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κοινωνία των Αζτέκων διαστρωματώθηκε σε τρεις κύριες κατηγορίες: τους ευγενείς (πίλλι), που ήταν συγγενείς του βασιλιά, τους πολίτες (μασεουάλες - macehuales), που ανήκαν εκ γενετής σε μια από τις είκοσι πατριές και στους περιθωριοποιημένους ή κατακτημένους (μαγιέκες), που εργάζονταν ως μισθωτοί. Κατά τα άλλα, το κράτος των Αζτέκων κυβερνιόταν από ένα στρατοκρατικό καθεστώς, ευρισκόμενο διαρκώς σε πόλεμο προκειμένου να κατακτηθούν άλλες χώρες για να αναγκαστούν να πληρώνουν φόρους και να αποφέρουν αιχμαλώτους για τις ανθρωποθυσίες.

Τέχνη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μάσκα από νεφρίτη που απεικονίζει τον θεό Σίπε Τότεκ
Η χειροτεχνία ήταν σημαντική υπόθεση, οι δε καλλιτέχνες των Αζτέκων ήταν άριστοι λιθοξόοι, που εκτός του λίθου χρησιμοποιούσαν οψιανό, διάφανους κρυστάλλους και πράσινο νεφρίτη. Άλλα έθνη, ιδιαίτερα οι Μιξτέκοι (Mixtec) της Οαχάκα (Oaxaca) προώθησαν την πολύχρωμη κεραμική, την κατασκευή θαυμάσιων χρυσών κοσμημάτων και περίπλοκων μωσαϊκών.
Οι Αζτέκοι είχαν επίσης ειδικευμένους γραφείς, που σχεδίαζαν και ζωγράφιζαν τα εικονογράμματα, και εξειδικευμένους τεχνίτες που ασχολούνταν μόνο με τη σύνθεση φτερών για την κατασκευή πολυτελών ενδυμάτων και καλυμμάτων κεφαλής, τα οποία χρησιμοποιούσαν οι ευγενείς. Για τα χρώματά τους χρησιμοποιούσαν φυτικές ουσίες, ορυκτά και όστρεα, στα οποία πρόσθεταν φυτικό λίπος.

Θρησκεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύρια λήμματα: Μυθολογία Αζτέκων και Ανθρωποθυσίες Αζτέκων
Οι Αζτέκοι κληρονόμησαν από τους Τολτέκους και τους Μάγια την πρακτική της ανθρωποθυσίας. Πίστευαν ότι οι κύριες θεότητές τους, οΟυιτζιλοπότστλι και ο Τεζκατλιπόκα, έπρεπε διαρκώς να τρέφονται με το αίμα και την καρδιά των θυσιασμένων θυμάτων, προκειμένου να διαιωνιστεί η ύπαρξη του κόσμου. Υπολογίζεται ότι ετησίως θυσιάζονταν περίπου 15.000 άνθρωποι, τη σάρκα των οποίων έτρωγαν οι υψηλόβαθμοι πολεμιστές, οι ευγενείς και οι ιερείς.
Ανθρωποθυσία

Αζτέκοι αυτοκράτορες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Αυτές οι πληροφορίες πραγματοποιήθηκαν μέχρι το 1980[1], η νέα έρευνα έχει αποδείξει ότι υπάρχουν περισσότεροι αυτοκράτορες.
  • Η νάουατλ έχει πάντα τον τονισμό στην προτελευταία συλλαβή της λέξης. Η νάουατλ γράφεται με ισπανική ορθογραφία, ενώ όπως στα ισπανικά, και στη νάουατλ το γράμμα h δεν προφέρεται.

Το τέλος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Κορτές αιχμαλωτίζει τον Μοντεζούμα
Η αυτοκρατορία των Αζτέκων τερματίστηκε απότομα στις 13 Αυγούστου του 1521 όταν ο Ερνάν Κορτές (Hernán Cortés) και οικονκισταδόρ κατέλαβαν την πρωτεύουσα, σκότωσαν τον βασιλέα Μοκτεζούμα II (Moctezuma) ή Μοντεζούμα (επίσης Μοκτεζούμα) II καιεκχριστιάνισαν δια της βίας τους γηγενείς πληθυσμούς.

Χρονολόγιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 1100 Οι Αζτέκοι εγκαταλείπουν την πατρίδα του σε αναζήτηση νέας γης.
  • 1195 Οι Αζτέκοι φθάνουν στην κοιλάδα του Μεξικού.
  • 1250 Εγκαθίστανται κοντά στη λίμνη Τεξκόκο.
  • 1325 Ίδρυση της Τενοτστιτλάν. Κτίσμο του πρώτου ναού.
  • 1350 Χτίζονται υπερυψωμένοι δρόμοι και κανάλια.
  • 1370 Πεθαίνει ο Τένοτς , ιερέας-κυβερνήτης των Αζτέκων. Οι Αζτέκοι κυβερνώνται από τους Τεπανέκους.
  • 1375 Ο Ακαμαπίτστλι (Acamapichtli) γίνεται πρώτος κυβερνήτης των Αζτέκων.
  • 1400 Οι Τεπανέκοι ηττώνται. Οι Αζτέκοι εξαπλώνονται και κυριαρχούν σε όλη την κοιλάδα.
  • 1428 Οι Αζτέκοι συμμετέχουν στην Τριπλή Συμμαχία.
  • 1440 Διακυβέρνηση του Μοκτεζούμα Ι.
  • 1452 Καταστροφή της Τενοτστιτλάν από πλημμύρα.
  • 1452 Λιμός.
  • 1458 Ο Μοκτεζούμα στέλνει τις στρατιές του να κατακτήσουν νέα γη.
  • 1469 Θάνατος του Μοκτεζούμα Ι.
  • 1486 Διακυβέρνηση του Αουίζοτλ (Ahuízotl).
  • 1487 Κτίζεται ο Μεγάλος ναός της Τενοτστιτλάν. Οι Αζτέκοι εξαπλώνονται νότια, στις περιοχές των Μάγια.
  • 1502 Γίνεται κυβερνήτης ο Μοκτεζούμα II. Το απόγειο της αυτοκρατορίας των Αζτέκων.
  • 1519 Ο Κορτές έρχεται στο Μεξικό. Θάνατος του Μοκτεζούμα ΙΙ.
  • 1520 Διακυβέρνηση του Κουιτλάουακ (Cuitláhuac).
  • 1521 Καταστροφή της Τενοτστιτλάν. Ο Κουαουτέμοκ παραδίνει στο Κορτές.
  • 1522 Η Τενοτστιτλάν ξανακτίζεται. Ονομάζεται Νέο Μεξικό και ανακηρύσσεται πρωτεύουσα της ισπανικής αποικίας Νέα Ισπανία.

Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πυραμίδα στο Σάντα Σεσίλια Ακατιτλάν.
    •  
  • Αρχαίο κτίσμα στην Καλιξτλαουάκα.
    •  
  • Κτίσματα στην Τεναγιούκα.
    •  
  • Αρχαία κτίσματα στην Τετζκοτζίνγκο.
    •  
  • Ένας πίνακας τουΤλάλοκ, όπως φαίνεται στη σελίδα 20R του Κώδικα Ρίος.
    •  
  • Πυραμίδα της αρχαίας πόλης Τενοτστιτλάν σε πίνακα ζωγραφικής, Μεξικό
    •  
  • Πολεμιστής Χαγουάρ (φορώντας δέρμαιαγουάρου).

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Άλμα πάνω↑ Pequeño Larousse ilustrado, Ramón García-Pelayo y Gross, México, Larousse, 1980. ISBN 2-03-020541-9

Προτεινόμενη βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Commons logo
Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
  • Timothy Darvill, «Aztec» στο The Concise Oxford Dictionary of Archaeology. Oxford University Press, (Oxford, 2002).
  • Johnston, Darcie Conner (ed.) Aztecs: Reign of Blood and Splendor, Time Incorporated Book Company: Alexandria, (Virginia, 1992).
  • Townsend, Richard F., The Aztecs, Thames and Hudson: (London,1992).

Αναρτήθηκε από στις

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)