Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2014

Αραβικό αλφάβητο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αραβικό αμπτζάντ
Arabic albayancalligraphy.svg
ΕίδοςΑμπτζάντ
ΓλώσσεςΑραβική
Χρονική περίοδος400 έως σήμερα
Επιρροές απόΑιγυπτιακό
ISO 15924Arab, 160
ΚατεύθυνσηΔεξιά προς αριστερά
Unicode aliasArabic
Unicode range U+1EE00 to U+1EEFF
Το αραβικό αλφάβητο χρησιμοποιείται για τη γραφή της Αραβικής γλώσσας. Αποτελείται από 28 γράμματα, από τα οποία μόνο τα 3 είναι φωνήεντα και μάλιστα μακρά, ενώ όλα τα υπόλοιπα είναι σύμφωνα. Η γραφή είναι επισεσυρμένη και στην τυπωμένη και στη χειρόγραφη μορφή της. Τα κείμενα γράφονται πάντοτε από τα δεξιά προς τα αριστερά.
Το αραβικό αλφάβητο χρησιμοποιείται στη Βόρεια Αφρική, στο Κέρας της Αφρικής και στη Μέση Ανατολή.

Σύμφωνα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αλφαβητική σειρά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο αραβικό αλφάβητο χρησιμοποιούνται δύο βασικές σειρές:
  • Η πρωτότυπη σειρά είναι η ’abjadī (أَبْجَدِي), προέρχεται από τη σειρά των γραμμάτων στο φονικικό αλφάβητο και γι αυτό είναι παρόμοια με αυτή των υπόλοιπων αλφαβήτων που προήλθαν από το φοινικικό, όπως π.χ. το εβραϊκό αλφάβητο. Χρησιμοποιείται στις γραμματοσειρές.
  • Η σειρά hijā’ī (هِجَائِي) ή ’alifbā’ī (أَلِفْبَائِي) βασίζεται στην ομοιότητα των σχημάτων των γραμμάτων. Χρησιμοποιείται σε ταξινομημένους καταλόγους λέξεων, όπως οι τηλεφωνικοί κατάλογοι, λεξικά και κατάλογοι αιθουσών διδασκαλίας.
Η συνηθέστερη σειρά ’abjadī είναι η ακόλουθη:
غظضذخثتشرقصفعسنملكيطحزوهدجبا
ghdhkhthtshrqfsnmlkyarzwhdjbā
28272625242322212019181716151413121110090807060504030201
Η επικρατέστερη σειρά hijā’ī είναι η ακόλουθη:
يوهنملكقفغعظطضصشسزرذدخحجثتبا
ywhnmlkqfghshszrdhdkhjthtbā
28272625242322212019181716151413121110090807060504030201
Σημείωση: στις παραπάνω σειρές, τα γράμματα διαβάζονται από τα δεξιά προς τα αριστερά, δηλαδή κατά τον αραβικό τρόπο γραφής.

Μορφές γραμμάτων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τα σύμφωνα, 22 γράφονται διαφορετικά, ανάλογα με τη θέση τους στην αρχή, τη μέση ή το τέλος της λέξης. Έτσι διακρίνονται τέσσερεις μορφές του ίδιου γράμματος: η αρχική, η μέση, η τελική και η μεμονωμένη. Ωστόσο, 6 σύμφωνα (و ز ر ذ د ا) δεν έχουν μέση μορφή και η αρχική μορφή τους ταυτίζεται με τη μεμονωμένη.
Στον παρακάτω πίνακα, η προφορά που παραδίδεται είναι αυτή της λογοτεχνικής αραβικής η οποία είναι και η καθιερωμένη μορφή που διδάσκεται στα πανεπιστήμια.
Χρήση αραβικών γραμμάτων στη λογοτεχνική Αραβική
ΟνομασίαΜεταγραφήΠροφορά κατά IPAΤύπος ανάλογα με
τη θέση στη λέξη
Μεμονωμένος
τύπος
ΤελικόςΜέσοςΑρχικός
alifā /  ’  (επίσης  ʾ  )various,
including /aː/ [a]
ـاـااا
bā’bb
(κάποιες φορές p, σε λεξικά δάνεια)[b]
ـبـبـبـب
tā’ttـتـتـتـت
thā’th (επίσης ṯ )θـثـثـثـث
jīmj (επίσης ǧ, g )d͡ʒ ~ ʒ ~ ɡ [c]ـجـجـجـج
ḥā’ħـحـحـحـح
khā’ḵ )xـخـخـخـخ
dālddـدـددد
dhāldh (επίσης ḏ )ðـذـذذذ
rā’rrـرـررر
zayn / zāyzzـزـززز
sīnssـسـسـسـس
shīnsh (επίσης š )ʃـشـشـشـش
ṣādـصـصـصـص
ḍādـضـضـضـض
ṭā’ـطـطـطـط
ẓā’ðˤ ~ ˤ|zˤـظـظـظـظ
‘ayn ‘  (επίσης  ʿ  )ʕـعـعـعـع
ghaynḡ )ɣ
(κάποιες φορές ɡ, σε λεξικά δάνεια)[c]
ـغـغـغـغ
fā’ff
(κάποιες φορές v, σε λεξικά δάνεια)[b]
ـفـفـفـف [d]
qāfqq
(κάποιες φορές ɡ, σε λεξικά δάνεια)[c]
ـقـقـقـق [d]
kāfkk
(κάποιες φορές ɡ, σε λεξικά δάνεια)[c]
ـكـكـكـك
lāmllـلـلـلـل
mīmmmـمـمـمـم
nūnnnـنـنـنـن
hā’hhـهـهـهـه
wāww / ū / aww, /uː/, /aw/,
κάποιες φορές u, o, and oː, σε λεξικά δάνεια
ـوـووو
yā’y / ī / ayj, /iː/, /aj/,
κάποιες φορές i, e, and eː, σε λεξικά δάνεια
ـيـيـيـي [e]

Φωνήεντα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βραχέα φωνήεντα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα βραχέα φωνήεντα (α, ε, ι, ο, ου) υποδηλώνονται με κάποια πνεύματα τα οποία τοποθετούνται πάνω ή κάτω από τα σύμφωνα με φωνήεν ή πάνω ή κάτω από τα μακρά φωνήεντα. Συνήθως τα πνεύματα δεν χρησιμοποιούνται στο γραπτό λόγο, πέρα από ειδικές περιπτώσεις όπως στο Κοράνι και στη στοιχειώδη εκπαίδευση, ιδιαίτερα σε σχολικά βιβλία γραμματικής.
Βραχύ φωνήεν
(για κείμενο με όλα τα πνεύματα)
ΟνομασίαΜεταγρ.Αξία
(IPA)
064E
َ
fatḥaha/a/
064F
ُ
ḍammahu/u/
0650
ِ
kasrah}i/i/

Μακρά φωνήεντα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Για την πλήρη προφορά των αραβικών κειμένων, που βρέθηκαν σε κείμενα όπως το Κοράνι, το μακρό ā που ακολουθεί σύμφωνο, εκτός του hamzah, είναι γραμμένο με ένα μικρό σημάδι (fatḥah) ανάλογα με το σύμφωνο και ένα ’alif μετά από αυτό. Το μακρό ī είναι γραμμένο όπως το σημάδι για το βραχύ i (kasrah) και ένα yā’, και το μακρό ū όπως το σημάδι για το βραχύ u (ḍammah) και ένα wāw. Εν συντομία, ᵃa = ā, ⁱy = ī και ᵘw = ū. Το μακρό ā που ακολουθεί το σύμφωνο hamzah μπορεί να εμφανίζεται ως ’alif maddah ή ελεύθερα ωςhamzah που το ακολουθεί ένα ’alif.
Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τα φωνήεντα τοποθετημένα πάνω ή κάτω από ένα διακεκομμένο κύκλο σε αντικατάσταση ενός πρωτογενούς γράμματος συμφώνου ή ενός σημαδιούshaddah. Για λόγους σαφήνειας στον πίνακα, τα πρωτογενή γράμματα στα αριστερά χρησιμοποιούνται για να χαρακτηρίσουν τα μακρά φωνήεντα που εμφανίζονται μόνο στην απομονωμένη μορφή τους. Παρακαλώ σημειώστε ότι κατά το πλήστον συμφώνων στη σύνδεση από αριστερά με τα ’alif, wāw και yā’, γραμμένα στη συνέχεια με μεσαία ή την τελική τους μορφή. Επιπλέον, το γράμμα yā’ στην τελευταία γραμμή μπορεί να συνδεθεί με το γράμμα στα αριστερά του, και στη συνέχεια χρησιμοποιεί ένα μεσαίο ή την αρχική του μορφή. Χρησιμοποιήστε τον πίνακα των πρωτογενών γραμμάτων για να δείτε την πραγματική τους χάραξη και την ένταξή τους σε τύπους.
Μακρά φωνήεντα
(για κείμενο με όλα τα πνεύματα)
ΟνομασίαΜεταγρ.Αξία
064E 0627
َا
fatḥah ’alifā/aː/
064E 0649
َى
fatḥah ’alif maqṣūrahā / á/aː/
064F 0648
ُو
ḍammah wāwū/uː/
0650 064A
ِي
kasrah yā’ī'/iː/
Μακρά φωνήεντα
(σε κείμενο χωρίς βραχέα πνεύματα)
ΟνομασίαΜεταγρ.Αξία
(IPA)
0627
ا
(υπονοεί fatḥah) ’alifā/aː/
0649
ى
(υπονοεί fatḥah) ’alif maqṣūrahā / aỳ/aː/
0648
و
(υπονοεί ḍammah) wāwū / uw/uː/
064A
ي
(υπονοεί kasrah) yā’ī / iy/iː/
Επιπρόσθετα, όταν μεταγράφονται ονόματα και δάνειες λέξεις, οι αραβόφωνοι γράφουν όλα τα φωνήεντα ως μακρά (ā με ا ’alifē και ī με ي ya’, και ō και ū με و wāw), προσεγγίζοντας την έννοια του πλήρους αλφαβήτου.

Αριθμητικά σύμβολα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα αραβικά κείμενα υπάρχουν δύο βασικά είδη αριθμητικών συμβόλων: τα δυτικά αραβικά και τα ανατολικά αραβικά. Στο μεγαλύτερο μέρος της σημερινής Βόρειας Αφρικής, χρησιμοποιούνται τα συνήθη δυτικά αριθμητικά. Όπως και στα δυτικά αραβικά αριθμητικά σύμβολα, έτσι και τα ανατολικά οι μονάδες τοποθετούνται στο άκρο δεξιά και οι υψηλότερες αξίες προς τα αριστερά.
Δυτικά
(Μαγκρέμπ, Ευρώπη)
Κεντρικά
(Μέση Ανατολή)
Ανατολικά/Ινδικά
(Περσική, Ουρντού)
0٠۰
1١۱
2٢۲
3٣۳
4٤۴
5٥۵
6٦۶
7٧۷
8٨۸
9٩۹

Γράμματα ως αριθμητικά σύμβολα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επιπρόσθετα, τα γράμματα του αλφαβήτου μπορούν να χρησιμοποιηθούν και αυτά ως αριθμητικά σύμβολα. Η χρήση αυτή βασίζεται στην αλφαβητική σειρά ’abjadī. Έτσι, أ ’alifείναι το 1, ب bā’ είναι το 2, ج jīm είναι το 3, κ.ο.κ. μέχρι το ي yā’ = 10, ك kāf = 20, ل lām = 30, …, ر rā’ = 200, …, غ ghayn = 1000.

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Arabic alphabet της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0. (ιστορικό/συντάκτες).

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου